بايكؤت كةراني هةلَبذاردن و نوقم بوون لة قولآيي ئؤثؤرتؤصنيزمدا !!

 

عسام شكري

antisanctions@yahoo.com

 

ثصشتر قسةمان لةسةر ئةوةي بة هةلَبذاردن ناوي دةبةن كرد أؤشنايي خراية سةر ئامانجي ئةم تةلَةية كة ئةمريكا و هاثةيمانةكاني بؤ جةماوةري فراواني خةلَكيان ناوةتةوة.  ووتمان ئةمة لة خزمةت بةرذةوةنديةكاني ئةمةريكا، و جص خستني سياسةتي نةزمي نوصي جيهان و بالآدةستي ئةمةريكا داية هيض ثةيوةنديةكي نيية بة بةرذةوةنديةكاني خةلَك و خواستةكانيانةوة .هةر لةيةكةم رؤذدا ئةمةمان أاطةياند و ضاوةأص نةبووين تا وةختصكي بةسةردا برِوات تا كةشفي بكةين . ئامانجي بةرثا كردني ئةوةي ناوةزةد دةكرصت بة هةلَبذاردن بريتية 1) وةلآم دانةوة بةكصشةي دةولَةت و ثأ كردنةوةي ئةو بؤشايي بة 2) نوينةراني ئةمةريكا لة هصزةكاني سينارصوي أةش لة ميانةي 3) دانة دةستي دةسةلآت ثصيان و كشانةوة بؤ ثشتي ثةردة بؤ كةم كردنةوةي زةرةرو زيانةكاني و لةوصشةوة 4) أاطةياندني سةركةوتني سياسي لة رصطاي ثأوثاطةندة كردن بؤ سةرخستني ثرؤسةي ديموكراتيةت و سةرنجام 6) دذايةتي كردني هصزةكاني  سؤشيالزم و ضيني كرصكار و نةهصشتني مةدةنيةت و طصأانةوةي كؤمةلَطة بؤ دواوة لة سةر دةستي دةولَةتي تازةي ئيسلامي _قةومي_ عةشايةري . بةثصي ئةم راستيانة ئةوةي زةرةرمةندي سةرةكية جةماوةرو كريكاران وبصبةشانة، ئةوانةي كة زؤربةي هةرة زؤري كؤمةلَطة ثصك دةهصنن.

ثصشتر تةئكيدمان كردو ئيستاش دوبارةي دةكةينةوة بأي ئةو قسة بؤش و بةتالآنةي دةخرينة سةر ثانتايي كاخةز زؤر زؤرة و سؤشيالستةكان وةزيفةيانة أاستيةكان بلَصن و جةماوةر لة راستيةكان وة ئاطابيننةوة، نووسةراني بةكرصطيراوي ئةمةريكا و حزبة لايةنطرةكاني كة بة فعلي نةك بة قسة لة طةلَيدان وةك شصرثةنجة لة زياد بووندان لة طياني كؤمةلَطةي عصراقدا هةلَتؤقيون  وة زؤربةيان بة زورناي سياسةتي ئةمةريكا و بةهصزي دؤلاركاني هةلَدةثأن، هةرضؤن خةلَكاني تر بة دؤلاري ئيسلامي سياسي و بةعسيةكان ئةو كارةيان دةكرد .

دووبارة ثصشاندانةوةي هةلَوصستي ئصمة لةو شؤينةوة سةرضاوة دةطرصت، كة سنوورةكان خةريكة تصكةلَ دةبن لة نصوان هصز و أةوتة سؤشيالستيةكان و كؤمؤنستيةكان كة لةسةر هةلَبذاردن و سةرنجام طشت ئةوزاعي سياسي عصراق قسةيان كردوة .هةندص هصزي ضةثي بورذوازي هةن كة ثصيان واية هةلَبذاردن هةنطاوصكي ثصويستة ضونكة كؤمةك دةكات بة دروست كردني دةولَةتيكي ديموكراتي جصطير ...هتد لةم قسة بؤش وبةتالآنةي بورذوازي نيشتماني .ئةم شيعاراتانة لةلايةن بورذوا قةوميةكانةوة بةرز كراوةتةوة هيض ثةيوةنديةكي بة ضيني كرصكارو بةرذةوةنديةكانيةوة نيية لة بةدةست هصناني سؤشياليزم دا . ئةم هصزانة ناوي كؤمؤنيزميان بة خؤيانةوة ضةسثاندوة نةك لةبةر ئةوةي ئازادي و يةكساني و خؤشطوزةراني ئينسانيان كردوةتة ئةولةويةتي خؤيان، بةلَكو قاعيدةي جةماوةري ئةم بزووتنةوة سياسيانة دةستيان لص هةلَدةطرن ئةطةر رابةرايةتيةكةي دةستي لة ووشةي كؤمؤنيزم هةلَبطرصت و بؤ نمونة ئةطةر ناوي حزبةكةي بطؤرصت بة ديموكرات . ووشةي كؤمؤنيزم بةهايةكي طرنط دةدات بةو حزبانة كة خؤيان بة هيض جؤري  هةلَطري نين .

بةلآم ئةو حزب و بزووتنةوانةي كة خاوةن بةرنامةيةكي سؤشيالستين و لة واقعدا مةنهجصكي ئؤثؤرتوينيستي ثيادة دةكةن بة تةحريم كردني هةلَبذاردن وبةشداري نةكردن لة هةلَبذاردن دا . ئةم هصزانة كة هةميشة شانازي بة دةسكةوتةكانيان و جةماوةري بوونةوةيانةوة دةكةن بة بة هةلَبذاردني هةلَويستي تةحريم كردن هةلَبذاردن هةلَوصستصكي ناسؤشيالستي و ناكرصكاري و كة تةعبير نيية لة بةرذةوةنديةكاني طشت جةماوةر و بةلَكو يةك هةلَويستي سازشكارانةو بورذوازي ثيادة دةكات كة زؤر دوور نيية لة حزبة قةومية _دينيةكانةوة بة دذ وةستانةوةي هةلَبذاردن يان تةحريم كردني .

سياسةتي هةر حزبيك بةرنجامي ئيستراتيذ و ئةو تاكتيكانةية كة لة بأطةيةكي دياري كراودا ثراكتيكي دةكات و وةلآم دةداتةوة بةو طرصطؤلَةو كيشمةكصشة سياسيانةي كة أووبةرووي ئةو ضين وتوصذةي دةبصتةوة ،كة نونةرايةتي دةكات . بة مانايةكي فراوانتر ئةوةي تاكتيكي حزبصكي سؤشيالستي كرصكاري، شؤأشطصر و تةعبير بصت لة بةرذةوةنديةكاني جةماوةر دةهصلَصتةوة، مانةوةيةتي لة ضوار ضصوةي خةتي طشتي سؤشيالستي حزبدا .تاكتيك هيض مانايةكي نيية لة ضوار ضصوةي خةتي سياسي طشتيدا نةبصت .ئةو حزبةي ئيدعاي سؤشياليزم دةكات و بةرنامةيةكي سازشكارانة ثيادة دةكات لة ئيسترتيجدا و لة لة تةعامول لة طةلَ هصزةكاني بالآ دةستةكان لة كؤمةلَطةدا و نةك  جةماوةري فراوان ورصكخستني بؤ ئالَوطؤأي شؤأشطصرانة، و كاتصك أةفزي ئيمكانيةتي سؤشياليزم دةكات و دواي دةخات نةفي ثصويستي شؤأشي كؤمؤلآيةتي دةكاتةوة ، ئةوة بة تةئكيد تاكتيكصك كة ثصادةي دةكات نةك شؤاشطصر نابصت بةلَكو ئؤثؤرتوينيستي دةبصت ئةطةرضي"سويندي زؤر طةوةرةش بخوات" كة ئةو حزبي تدخلي كؤمةلآيةتي و دةسةلآتي سياسية...الخ جةماوةر لةلاي ئةم جؤرة حزبانة تةنها يةك دةربأينيكي أؤمانسيية تا شةرعيةتي كؤمةلآيةتي بةدةست بصنصت بة طفتو طؤ لة طةلَ هصزةكاني بالآ دةستةكاتدا.جةماوةر و هصزي جةماوةر لةو حزبانةدا بةتةواوي وونة .هصزة بورذازية مةحلليةكان كة ثشت بةستوون بة بؤرجوازي غةرب لةم جؤرة سؤشيالستانة ناترسصت بةلَكو طالَتةيان ثصدةكات . ئةمةية هؤي طوص نةداني هيض كةس لة دةسةلآتداران و باقي حزبة بورجوازيةكان لة وةلآم دانةوة بة داواكارية خةيالَيةكانيان لةبارةي هةلَبذاردنةوة .

ئؤصؤرتوصنيزم لة بزووتنةوةي كؤمؤنيستيدا زؤر خةتةرناكة لةلاي جةماوةر خؤي بة شؤأشطصر و أاديكالَ ثصشان دةدات، بةلآم لة أاستيدا طياني شؤأشطصأصتي دةكوذصت لةلاي جةماوةر و ئةيثةرستص و لصلَي دةكات و دووري دةخاتةوة .ئةم أةوةندة بأواي بة هصزي جةماوةر و نيية و بأواي بة طصأاني شانؤطةري سياسي لة طةلَ هصزة بورذوازيةكان و هصزة سةرةوةييةكانة . بؤصة ئةيان بيني، سةريَ بانطةوازي بورذوازي دةكةن بؤ جصبةجص كردني داواكاريةكانيان تا لة هةلَبذاردندا بةشدار ببن ، و جارصتر ئةقيذصنن خةلَكينة بايكؤتي هةلَبذاردن بكةن ئةمة ثرؤسةيةكة بؤرذوازي أصكيخستووة .سصيةم جار بانطةوازي دامةزراندني رصكخراوةي جةماوةري دةكةن بة هةمان تصأوانيني سازشكارانةوة لة طةلَ هصزة بوذوازيةكاني تردا! بؤ بةستني هةر سةفقةيةك ثصويستة ثشت بة هصزصكي مادي ببةستي . بةلآم ئةمانة بة كام هصزيانةوة دةضنة ثةيمان بةستنةوة؟!!

ئةم ثةيمان و بةندو بةستانة نةك مةرجةكانيان دابصن ناكات بةلَكو دةبصت ئةوان وةلآم بة مةرجةكاني بورجوازي بدةنةوة لةبةر ئةوةي ئةوان هصز شك دةبةن ئةمان تةنها قسة!!ئةمة نةك تةنها ئيشارةتة بة نةبينيني واقع بةلَكو نوقم بوونة لة قولآيي ئوثؤرتصونيزمي سياسيدا .

نمونةكاني ثصشومان لةسةر ئةو مةرجانةي كة قابل جصبةجصكردن نةبوون لة هةلَبذادندا ، تا بطا بة بايكؤتي هةلَبذاردن، ئةنجا تةشكيلي رصكخراوصكي جةماوةري كة خالَية لة جةماوةري و دروست كردني" دةولَتي رصكخراوة" بةبةرضاوي هصزةكاني ئةمةريكاوة، أاستي ودروستي ئةوة ثصشان دةدات كة ثصشتر ووتمان ، تاكتيكي سياسي حةتما ئوثؤرتصونيست دةبصت ئةطةر ثشتي بة ئيستراتيذيكي ئوثورتصونيستي و ماندوو و سازشكار بةستبصت و نةدةوري جةماوةري تياداية نة كؤكردنةوة و أصكخستنيان .

لصرةوةية ئةتواني بةئاساني لةو عيبارةتة ئاسانانة تصبطةيت كة دةبأرصت و دةنوسينرصت( كةت و ثصست) بةشصوينيكي ترةوة لة بةرهةمةكاني هاوأص مةنسور حكمت وةك بأين و لكاندن لة بةرنامةي كؤنثصوتةريدا .ئةوةي ثصي دةلَصن"ضونة ناو كصشمة كصشة سياسي و كؤمةلآيةتيةكانةوة"بةشداريةكي سةرةوةيية و هيض بنضينةيةكي كؤمةلآيةتي نيية .خؤهةلَقورتاندن لة هةلَبذاردندا بة بايكؤت كردن بة زباني سؤشياليزمي ئؤثؤرتيونيستي تةرجومة دةكرص بؤ هةلَويست ثصشاندان لة بةرامبةر بورذوازي و هصزةكاني سينارصوي أةش دا . جةماوةر ئةم هةلَوصستةي بؤ طرنط نيية ضونكة ئةو لة سةرةتاوة لةم هاوكصشةية دةركراوة، ئةوانةي ئةم تةحريمة دةكةن دةورصكي وايان لة سةر بزووتنةوة كؤمةلآيةتيةكةيان و ئةو كصشمة كصشة تيذ وبةردةوامانةي كؤمةلَطة نيية.هةزار بةشداري نةكردن لةم ضةشنة بة باوةأي من ناتوانص هةلَوصستصكي سؤشياليزمي كرصكاري ثصشان بدات لةبةر ئةوةي كصشةي سؤشياليزم و سكؤلاريزم ناباتة ثصشةوة و جةماوةر و ضيني كرصكار كة كةرةستةي سؤشياليزمن لةم ثرؤسةية دةركصشراون ، كاركردي ئةم بةشداري نةكردنة لة كؤتاييدا فةوقيية و لة ثةراوصزدا أادةوةستصت .

طرنطي رصكخراوة جةماوةريةكان بؤ كؤمؤنيستةكان أؤشنة، بةراستي ئةطةر دةيانةوي واقعةكة بطؤرن و ثشت ببةستن بة هصزي جةماوةر بةلآم ئةوا أصكخراوانة لة كؤصن؟ ئةو رصكخراوة كرصكارية بةهصزنة ملصونانة كوان؟ نين . كوا رصكخراوةي جةماوةري ذنان؟ نين .يةكصتي بصكاران كة بةغداي وشارةكاني تري دةلةرزان بة ئيعترازو نارةزايةتيةكاني لة أابردوودا كوا؟ نية .كوا أصخراوة سيظيل و سكؤلارة جةماوةريةكان؟ نية .ئيتر ضؤن خةبات دةكةيت بؤ طؤريني كؤمةلَطة و جةمار لةم وةزعيةتة نالةبارة دةردةكصشي؟ بةكام هصز؟ كةس نازانص .

قسةكان و " مةرجةكاني"  ثصشوي سؤشيالستة مةنشةويكة كان كة ثةيوةست بوو بة هةلَبذادنةوة كة بة شصوةيةكي نا أاستةو خؤ داوايان لة حكومةتي كاتي و هيزةكاني ئةمةريكا دةكرد بؤ دابصن كردني ئاسيش و ئازادي و ثاكذي هةلَبذاردن وةك بلَصي لة ئةستصرةيةكي تردا ئةم هةلَبذاردنة ئةنجام بدرص !! أؤشن ترين دةليلي "ماهيةتي" سةر لصشصواويانة.

بةأوو خستني ئةو داواكاريانة تاقيكردنةوةي زةوي ذصر ثصصان بوو تا بزانن تا ضةند ئيمكاني ضوونة ناو حةلةبةي طفتو طؤي سياسي لة طةلَض هصزةكاني سينارصوص أةشدا ممكنة .ئةوان أصطاي رصكخستني جةماوةر ناطرنة بةرو ضونكة طرانةو زامن نيية !! بةلآم أصطاي سازش زةرةرة و زياني كةمةو لةوانةشة لة سةفقةيكدا قازانجصكي خصرا بةدةست بهصني!!.ئةمة ناوةأؤكي بنضينةيي بزووتنةوةي سياسي و خةباتيانة، طةمة لة طةلَ بورذوازي و ئةرزيةت خؤشكردن بؤ ضوونة ناو يانةكةيانة.

كؤمؤنيستةكان بة طشتي لة أوانطةي شؤرشي كؤمةلآيةتي و سؤشيالستيةوة دةرواننة أيفؤرم . بةو ماناية لة ميانةي أصكخستني جةماوةري كرصكاران و بص بةشانةوة ئةتوانين تاكتيكي كورتماوةي ريفرؤرم ثصادة بكةين .تةنها بة ثشت بةستن بة هصزي ضيني كرصكار دةتوانين و( لة سةرمانة)لة طةلَ بورذوازيدا دانشين دةست بكةين بة ضاوياندا لة ثصناو مافةكاني كرصكاراندا .

حزبي كؤمؤنيستي كرصكاري ضةثي عصراق كاتي رةفزي هةلَبذاردني كردةوة، ئةو داواي بايكؤتي نةكرد و ئةمة هاو ئاهةنط بوو لةطةلَ هةلَوصستي سؤشيالستي شؤأشطصأنةيدا .ئةو لةسةر ضونة ناو " يانةي سيناريوي أةش" هيض ئةمةليكي دانةنابوو و هيض حيساباتصكي طةمذانةي لةسةر ئيمكانيةتي "خةبات" لةسةرةوة بةبص بووني ثشتيوانةو هصزصكي واقعي لة"نصو جةماوةردا" نةكردبوو . ئصمة بةهيض جؤر نةخةلَتاين بةهةولَي (عزري) " بةشداري هصزي رزطاري ضةث"لة هةلَبذاردني ئةمريكيدا .بةشداري نةكردن لة ظيستظالَي بورذوازي كة ناوي لص ناوة هةلَبذاردن ، كة هيوا دارين خؤيناوي نةبيت بؤ خةلَكي عصراق ، و رسوا كردني لة هةركؤصيةك دةنطمان بطات لة عصراق دا نةك نامان خاتة كةنارةوة هةر وةك طروثصكي ئؤثورتيونيستي دةفرموون، بةلَكو هةلَويستي سؤشيالستي لة رصطاي ئصمةوة لة ضاوي كرصكاران و زةحمةتكصشان و ئينسانة شةريفكانةوة بةرز دةبصتةوة ، ئةوانةي سوور دةزانن ئةوةي دةطوزةرص يةك تةلَةيةكة بؤيان نراوةتةوة .كار كردن لة نيو كرصكاران نةخشةو بةرنامةي ئصمةية و وةختص بةهصز دةبين بة هصزي ئةوان، لة هةركؤي بؤمان كرا قؤلَي بورذوازي باهةلَدةدةين .

هةلَوصستمان دووبارة دةكةينةوة، ودةلَصين بةشداري سؤشيالشتة كرصكاريةكان لة هةر ثرؤسةيةكي سياسيدا ممكنة وةختص كة مةرجةكاني هةلَبذاردنصكي ئازادانة لةبار بصت . ئةمةش ئيمكاني نابصت بةبص خةبات بؤ دةرثةأاندني هصزةكاني ئةمةريكا نةك بة عنواني "بصطانة" بة مةفهومي قةومي دواكةوتوو بةلَكو بة ماناي هصزي سةرةأؤي بورذوازي جيهاني كة أصطرة لة هاتنة ناوةوةي جةماوةري فراوان لة عصراق لة دياري كردني ضارةنووسي سياسي خؤيدا ودرصذة دةري سينارصوي أةش ، هةروةها بةبأواي ئصمة خةبات بؤ ضةك دامالَيني هصزة أةشةكان لة قةومي و ئيسلامي و عةشايةرو و ثاشماوةكاني بةعس  (نةك كورت كردنةوةي دةستيان وةك قؤلَي ضاكةت ) يةكيكة لة مةرجة ئةساسيةكان بؤ كؤتايي هينان بة سيناريوي أةش و خؤش كردني فةزاي بةرثا كردني هةلَبذاردن و دامةزراندني دةولَةتصكي غةيرة قةومي و غةيرة ديني و كؤمةلَطايةكي مةدةني.ئةم كؤمةلَطايةش ناتوانصت بة غةيري كؤمةلَطايةكي سؤشيالستي شتصكي تر بصت .

عسام شكري