سةرنجامي هةلَبذاردن ، و كصشة سةرةكيةكاني خةلَكي عصراق!!

 

 سمير نوري

samir_noory@yahoo.com

 

ثرؤسةي هةلَبذاردن كة ثرؤذةيةكي ئةمةريكي بوو لة عصراقدا لة رؤذي 30 مانطي رابردوودا ئةنجام درا . زياتر لة 45 كةس قورباني ئةم ثرؤسة بوون سةرةأاي بةشداري دةيان هةزار كةس لة هصزة ضةكدارةكاني ئةمةريكا و هاوثةيمانةكان و هصزة كاني ضةكدارةكاني عصراق بةلآم نةيان تواني طياني خةلك لة مةترسي مةرط بثارصزن .

ئصمة ثصشتر وتمان ثرؤسةي هةلَبذاردن بةرةسمي ناناسين لةبةر نةبووني ضةند خالَصكي جةوهةري كة ئةم هةلَبذاردنة لصي بص بةرية . هةلَبذاردن لة فةزاي جةنط و داطير كردن و كوشت و طوشتاردا ممكين نيية ئةمة يةكيكة لة ئستانداردة ئةساسيةكاني هةلَبذاردن ، خالَصكي تر، هةلَبذاردن بةثصي لستي ديني و قةومي هةلَبذاردن نيي ، لة كؤيي دنيادا كة كةمترين شةرايتي هةلَبذاردني ئازادانةي تصدا بصت ، خةلَكي بةثصي تةعريف كردنيان لةسةر ئينتمايي قةومييان يان بةثصص ئةوةي كاتص لة دايك بوون دايكيان قورئان يان تةوراتي خستووةتة ذصر سةريان تا شةوة نةيان با بؤ خؤي ، و خؤيان بة كؤمةلَطة دةنانيسنن ئةمة طالَتة جارِية بة ضارةنووسي ملصون مليون بةشةر لة عصراقدا كة دةيان سالَة تينووي ئازادي و دياريكردني ضارةنوووسي سياسي خؤيانن بة دةستي خؤيان . لة راستيدا ئةم هةلَبذاردنة لة باشترين حالَةتيدا بة غةيري زالَ كردني كؤنةثةرستي سياسي و دامةزراندني حكومةتصكي قةومي _ديني لص ناضنرصتةوة .

هةلَبذاردن نةك كصشة سةرةكيةكاني خةلَك ضارةسةر ناكات ، بةلَكو فرسةتي داوة بةوةي هصزة ئيسلامية شيعةكان شمشصري ئيسلام و ئيسلامصزة  كرني كؤمةلَطة بةسةر سةري خةلَكةوة رابطرن و شةريعةتي كؤنةثةرستانةي دذي ذن و دذي منالَ و هةر ئازاديةك بكةنة دياري بؤ خةلَك ، شةأي نيوان مةزهةبة جياجياكان بة تايبةتي سونةو شيعةو توند تر بكاتةوة، هةر لة هةفتةي رابردوودا كريكاراني نانةواخانةيةكي بةغدا باجي ئيسلامصزة كردني ئةم كؤمةلَطايةيان دايةوة . طرووثة بةشدارنةبووةكان و لايةنطراني سةدام و بن لادن فرسةتصكي زياتريان دةست كةوتووة شةري نصوان كورد و عةرةب لةلايةك و شيعةو سونة لة لايةيةكي ترةوة ضةند قات ببةنة سةرةوة . كةمايةتية دينيةكاني وةك مةسيحي و كاكةيي و يةزيدي و سابئي ...هتد ئيتر جصطايةكيان نةماوةتةوة بؤ حةوانةوة .ئةمة ئةو هةلَبذاردنةية كة ئةمريكا خؤي ثصوة هةلَدةكصشي و بة سةرةتاي بةرقةرار بووني ديموكراتيةتي دةداتة قةلَةم .

أؤذي أاطةياندني سةرنجامي هةلَبذادن خةتةرناكترين ئةوزاعي خولقاند لة شاري كةركوك ، ئةو أؤذة بووة أؤذي يةكالآكردنةوةي أق كينةو  ناأةواترين كصشمة كصش كة ناسصوناليزمي عةرةب و كورد دةيان سالَة دةيضصنن لة ناو خةلَكدا، نةك أؤذصكي تازة نةبوو لة مصذوي خةلَكي ئةم شارة بؤ ضةسثاندني هاوخةباتي ثصكةوة ذياني ئازادانةو ئينسانيانة بةلَكو ئةطةر داسةثاندني قةدةغةكردني هاتوو ضؤو و أاطةياندني حالَةتي تةواري نةبوواية، ئيحتمالي أووداني أاوةندايةكي تر زؤر دوور نةبوو . تؤرانيةكان و ئيسلامية ضةقؤ كصشةكاني سةر بة موقتةدا سةدرو لايةنطراني حزبي دةعوة كة قةرارة سكرتصرةكةيان ببص بةسةرةك وةزيراني عصراق بة شيعاري نا "بؤ فيدرالَيةت و نا بؤ تةزووير" لة بةرامبةر خةلَكي كورد زماندا تةور بةدةس و ضةضؤ كصشةكاني خؤيان بؤ شةأي قةومي لةم شارةدا هصنابووة مةيدان .

ئةم هةلَبذاردنة بة غةيري هةولَي ئةمريكا بؤ هصنانة سةركاري حكومةتصكي ئيسلامي _قةومي لة لايةنطراني ئةمةريكا بؤ سةركورسي دةسةلآت و أةسميةت دان بة حكومةتصكي دةستة مؤي ئةمةريكا ناتواني هيض طرص كوَلَةيةكي كؤمةلَطةي عصراق ضارةسةربكات، مةطةر ئينسان وةك حزبي شيوعي عصراقي ضاوي خؤي بنوقيني و خةلَكي أاكصش بكاتة ناو ثرؤسةيةكةوة كة ضارةنووسةكةي لةيةكةم أؤذةكانيةوة بؤ هةر ئيسانصكي ئازاديخواز و عةدالةتخواز وةك أؤذي رووناك أووناك بوو .

خةلَكي عصراق ئةوة بؤ نيو سةدةية بةدةستي سةركووت و ئيستبداد و ئيعدام و كوشت و كوشتارةوة  دةنالَصنن، ئارةزووةكانيان بؤ ئازادي سياسي و ئازادي أا دةربأين و مانطرتن و خؤثصشاندان ...هتد لة ئازادية سياسيةكان لة ناخياندا ضةسثيوة، بةلآم حكومةتصك كة لة سةرنجامي ئةم هةلَبذارندنةدا قةرارة بصتة سةر كار يةكةم وةزيفةي خؤي بةزيندة بةضالَ كردني ئةم ئارةزوانة داناوة .

ذنان كةمةحروم ترين بة شي كؤمةلَطةي عصراقن، بة داسةثاندني ئيسلام و شةريعة و داب و نةريتي داأزيووي ئيسلامي كة هةر ئيستا لة بةشي خوارووي عصراق بة دأندانة ترين شصوة بةأصوة دةبرص لةلايةن ئةو هصزانةي كة زؤرايةتي دةنطةكانيان هصناوة، ئيتر كوني مالَةوة و عابةو ثةضةو شةلاق و سةنطةسار دةبص بةنسيبيان، ئةطةر ئةم جانةورانة لة طؤأةثاني سياسي وةدةرنةنصن .

 هةوالَةكاني ئاسيش و نان و كارو خزمةتطوزاري و قوتابخانة و نةخؤشخانة دابصن كردن، جصطايان ضؤلَ كردووة بؤ  بلآو كردنةوةي هةوالَي ئةو ثارةو ثولانةي بريمةر و شةعلان و فلتان دزيويانة يان خةريكة دةيدزن .

ئةطةري دامةزراندني حكوموتصك كة جصطاي حكومةتي أووخاوي سةدام بطرصتةوة، لة سةر دةستي ئةمةريكا و بة كؤمةكي كاسة لصس و هصزة دةستةمؤكاني بؤرجوازي خؤمالَي ، دوور نيية، بةلآم دامةزراندني حكومةتصكي مةدةني و سكؤلار و غةيرة قةومي لة عصراق نةبةم هصزانة دةكرصت نة أؤذي لة أؤذان بيريان لصكردوةتةوة، بطرة بة دةرثةأاندني ئةمةريكا لة عصراق و ضةك كردني ميليشيا ضةكدارة ئيسلامي و قةوميةكان ئيمكاني دةبصت . دامةزراندني أذصمصكي مةدةني و  سكؤلار و غةيرة قةومي ئةمأؤ كةوتووةتة ئةستؤي كؤمؤنيستةكان و بةتايبةت كؤمؤنيزمي كرصكاري و حزبي كؤمؤنيستي كرصكاري ضةثي عصراق . لة أصطاي هةلَخأاندني ضيني كريكارو خةلَكي زةحمةت كصش و ذناني نارازي لة تاريكستاني ئيسلامي سياسي بؤ دامةزراندني حكومةتي خؤيان .

سمير نوري